Search for answers or browse our knowledge base.
10 kinh nghiệm xây dựng Dashboard hiệu quả
10 Thực hành Tốt nhất để Xây dựng Dashboard Hiệu quả
Một dashboard (bảng điều khiển) được thiết kế tốt là một điểm khởi đầu mạnh mẽ cho các cuộc thảo luận dựa trên dữ liệu. Với cùng một bộ sưu tập thông tin, doanh nghiệp của bạn có thể đưa ra quyết định nhanh hơn dựa trên một nguồn sự thật duy nhất (single source of truth).
Một dashboard tuyệt vời có thông điệp và các chỉ số (metrics) rõ ràng, màu sắc của nó tăng cường ý nghĩa, và nó cung cấp thông tin phù hợp nhất cho đối tượng của bạn. Vậy làm thế nào để bạn xây dựng các dashboard cho tổ chức của mình đáp ứng được lời hứa này?
Điều đó thực sự phụ thuộc vào ba yếu tố: lập kế hoạch chu đáo (thoughtful planning), thiết kế có căn cứ (informed design), và một cái nhìn phê bình để tinh chỉnh dashboard của bạn.
Mục lục
Lập kế hoạch Chu đáo (Thoughtful Planning)
- 1. Hiểu rõ đối tượng của bạn (Know your audience) – Trang 3
- 2. Xem xét kích thước hiển thị (Consider display size) – Trang 4
- 3. Lập kế hoạch cho thời gian tải nhanh (Plan for fast load times) – Trang 5
Thiết kế Có căn cứ (Informed Design)
- 4. Tận dụng điểm nổi bật (Leverage the sweet spot) – Trang 6
- 5. Hạn chế số lượng chế độ xem và màu sắc (Limit the number of views and colors) – Trang 7
- 6. Thêm tính tương tác để khuyến khích khám phá (Add interactivity to encourage exploration) – Trang 9
- 7. Định dạng từ lớn đến nhỏ (Format from largest to smallest) – Trang 10
Tinh chỉnh Dashboard của Bạn (Refining Your Dashboard)
- 8. Tận dụng tooltips, câu chuyện trong câu chuyện của bạn (Leverage tooltips, the story within your story) – Trang 12
- 9. Loại bỏ sự lộn xộn (Eliminate clutter) – Trang 14
- 10. Kiểm tra dashboard của bạn về khả năng sử dụng (Test your dashboard for usability) – Trang 15
Về Tableau – Trang 16
Tài nguyên Bổ sung (Additional Resources) – Trang 16
Lập kế hoạch Chu đáo (Thoughtful Planning)
1. Hiểu rõ đối tượng của bạn (Know your audience)
Những dashboard tốt nhất được xây dựng với đối tượng mục tiêu trong tâm trí. Điều này không xảy ra một cách ngẫu nhiên. Hãy tự hỏi, tôi đang thiết kế cái này cho ai? Đó là một nhân viên bán hàng bận rộn chỉ có 15 giây để xem các chỉ số hiệu suất chính (key performance indicators – KPIs), hay là một nhóm đang xem xét các dashboard hàng quý trong vài giờ?
Cũng quan trọng để biết trình độ chuyên môn của đối tượng về chủ đề và dữ liệu. Ví dụ, một người mới bắt đầu có thể cần nhãn mang tính hành động (action-oriented labelling) hơn cho các bộ lọc (filters) hoặc tham số (parameters) so với người dùng nâng cao. Nếu bạn không biết nhiều về đối tượng, hãy bắt đầu bằng cách đặt câu hỏi về ưu tiên của họ và cách họ sử dụng dữ liệu để quyết định cách trình bày dữ liệu tốt nhất. Hãy nhớ rằng bạn luôn có thể tạo thêm nhiều dashboard. Cách tiếp cận tốt nhất là bắt đầu đơn giản.
Hình ảnh: (Có hình ảnh hiển thị dashboard về “International Tourism” (Du lịch Quốc tế) với các bộ lọc như “Region” (Khu vực) và các chỉ số về du lịch nội địa (inbound) và quốc tế (outbound))
2. Xem xét kích thước hiển thị (Consider display size)
Nếu bạn xây dựng một dashboard chỉ dành cho màn hình máy tính để bàn (desktop monitor), nhưng người xem của bạn chủ yếu sử dụng điện thoại di động (mobile phones) để truy cập dữ liệu, có lẽ bạn sẽ không có một đối tượng hài lòng. Hãy thực hiện một số nghiên cứu trước để hiểu thói quen của đối tượng có thể ảnh hưởng đến thiết kế dashboard của bạn như thế nào.
Hiển thị các KPIs quan trọng nhất: Hãy nhớ rằng đối tượng của bạn không phải lúc nào cũng có thể đi sâu vào chi tiết trên màn hình nhỏ, vì vậy khi bạn thiết kế cho điện thoại di động hoặc máy tính bảng (tablets), chỉ hiển thị các chỉ số quan trọng nhất. Trong thực tế, điều này có nghĩa là tạo các dashboard với các yếu tố dễ nhấp và có tính tương tác (interactivity) hạn chế, có chủ đích.
Trong dashboard này, không có quá ba tương tác. Sự đơn giản này giảm thiểu sự nhầm lẫn và giúp cải thiện trải nghiệm người dùng tổng thể trên thiết bị di động.
Xếp chồng nội dung theo chiều dọc cho màn hình điện thoại: Hầu hết mọi người sử dụng điện thoại của họ ở chế độ dọc (portrait mode). Trừ khi bạn cần hiển thị một chế độ xem bản đồ rộng (wide map view) hoặc dòng thời gian (timeline), hãy ưu tiên tối ưu hóa dashboard của bạn theo chiều dọc cho điện thoại.
Trong Tableau, các bố cục điện thoại (phone layouts) được tạo tự động mỗi khi bạn tạo một dashboard mới, sắp xếp nội dung của dashboard theo cách thân thiện với điện thoại một cách thuật toán (algorithmically). Bạn cũng có thể chọn tùy chọn “Edit layout myself” (Chỉnh sửa bố cục thủ công) để tự thêm và sắp xếp các mục nhằm phản ánh các thay đổi trên dashboard mặc định (Default dashboard). Để xem dashboard của bạn xuất hiện như thế nào trên các thiết bị khác nhau, hãy xem xét và thêm các bố cục thiết bị với Device Preview (Xem trước Thiết bị).
3. Lập kế hoạch cho thời gian tải nhanh (Plan for fast load times)
Ngay cả dashboard đẹp nhất cũng sẽ không tạo được tác động nếu nó mất quá nhiều thời gian để tải. Đôi khi thời gian tải lâu là do dữ liệu của bạn, dashboard của bạn, hoặc sự kết hợp của cả hai.
Một số quyết định quan trọng nhất mà bạn thực hiện với tư cách là tác giả (author) bắt đầu từ giai đoạn chuẩn bị dữ liệu (data preparation stage) trước khi bạn thậm chí tạo chế độ xem (view) đầu tiên của mình. Bất cứ khi nào có thể, đặc biệt là trên các chế độ xem sản xuất (production views), hãy thực hiện các phép tính (calculations) trong cơ sở dữ liệu (database) để giảm tải (overhead). Các phép tính tổng hợp (aggregate calculations) rất tốt cho các trường được tính toán (calculated fields) trong Tableau, nhưng hãy thực hiện các phép tính cấp hàng (row-level calculations) trong cơ sở dữ liệu khi bạn có thể.
Xác định xem bạn có cần hạn chế lượng dữ liệu hiển thị trong dashboard của mình không, bằng cách tạo bộ lọc (filters) trên nguồn dữ liệu (data source) hoặc tạo một extract (bản sao dữ liệu). Các extract thường nhanh hơn nhiều so với nguồn dữ liệu trực tiếp (live data source) và đặc biệt hữu ích cho việc tạo nguyên mẫu (prototyping). Hãy nhớ rằng extract không phải lúc nào cũng là giải pháp lâu dài. Khi truy vấn dữ liệu được làm mới liên tục (constantly-refreshing data), kết nối trực tiếp (live connection) thường hợp lý hơn khi vận hành hóa chế độ xem (operationalizing the view).
Để biết thêm mẹo tối ưu hóa, hãy tìm hiểu cách Tối ưu Hiệu suất Workbook (Optimize Workbook Performance) trong Trợ giúp Trực tuyến (Online Help). Việc hiểu biết về Thứ tự Hoạt động của Tableau (Tableau’s Order of Operations) cũng có thể giúp bạn giảm thời gian tải.
Thiết kế Có căn cứ (Informed Design)
4. Tận dụng điểm nổi bật (Leverage the sweet spot)
Luôn xem xét cách đối tượng của bạn sẽ “đọc” dashboard của bạn. Dashboard của bạn nên có một “luồng” hợp lý (sensible flow) và bố cục logic của các mảnh thông tin khác nhau.
Khi bạn thiết kế dashboard, hãy xem xét các phần tạo thành các nhóm logic và sử dụng thiết kế của bạn để nhóm chúng lại với nhau. Tô bóng (shading), đường kẻ (lines), khoảng trắng (white space), và màu sắc đều là những cách hữu ích để tạo ra sự kết nối.
Jacob Olsutka đã nhóm các trục (axes) gần nhau để chúng ta dễ dàng nhận thấy bản đồ của Hoa Kỳ. Anh ấy cũng đã cho chú thích (legend) và văn bản hỗ trợ một nền chung (common background), và nhóm các biểu tượng xã hội (social icons) bằng cách sử dụng sự gần gũi (proximity).
Hình ảnh: (Có hình ảnh hiển thị dashboard với bản đồ Hoa Kỳ, chú thích, văn bản hỗ trợ và các biểu tượng xã hội được nhóm lại một cách hợp lý)
Hầu hết người xem quét nội dung web bắt đầu từ góc trên bên trái của trang web. Một khi bạn biết mục đích chính của dashboard, hãy đảm bảo đặt chế độ xem quan trọng nhất của bạn sao cho nó chiếm hoặc trải dài qua góc trên bên trái của dashboard. Trong dashboard trên, tác giả đã quyết định rằng tiêu đề (header) và chế độ xem bản đồ (map view) chứa các thông điệp chính.
5. Hạn chế số lượng chế độ xem và màu sắc (Limit the number of views and colors)
Thật dễ dàng để trở nên hào hứng và muốn nhồi nhét dashboard của bạn với mọi chế độ xem liên quan. Nhưng nếu bạn thêm quá nhiều, bạn sẽ hy sinh bức tranh tổng thể (big picture). Nói chung, hãy giữ ở mức hai hoặc ba chế độ xem (views). Nếu bạn thấy rằng phạm vi cần mở rộng vượt quá con số đó, hãy tạo thêm dashboard hoặc sử dụng một câu chuyện (story) – một chuỗi các hình ảnh hóa (visualizations) hoạt động cùng nhau để dẫn dắt người xem qua thông tin.
Cũng giống như bạn có thể có quá nhiều chế độ xem, bạn cũng có thể có quá nhiều màu sắc. Màu sắc được sử dụng đúng cách sẽ nâng cao phân tích (enhances analysis). Quá nhiều màu sắc tạo ra sự quá tải thị giác (visual overload) cho đối tượng của bạn, làm chậm phân tích và đôi khi ngăn chặn nó.
Dưới đây là một ví dụ trước và sau cho một dashboard về tỷ lệ rời bỏ của thuê bao (subscriber churn).
Hình ảnh: (Có hình ảnh hiển thị phiên bản “before” của dashboard “Subscriber Churn Analysis” với màu sắc đậm, bão hòa và tô bóng không đồng nhất, gây khó khăn trong việc nhận biết mối quan hệ giữa các biểu đồ)
Phiên bản “trước” này sử dụng các màu sắc đậm, bão hòa hơn và tô bóng không đồng nhất, khiến người xem khó thấy mối quan hệ giữa các biểu đồ.
Hình ảnh: (Có hình ảnh hiển thị phiên bản “after” của dashboard “Subscriber Churn Analysis” với thiết kế hiện đại, màu sắc tối thiểu, tạo định dạng nhẹ nhàng)
Phiên bản sửa đổi này của cùng dashboard có thiết kế hiện đại với màu sắc tối thiểu, tạo ra một định dạng nhẹ nhàng (gentle formatting).
Dù việc tùy chỉnh dashboard rất hấp dẫn, hãy tránh thêm các đối tượng không cần thiết cản trở khả năng cung cấp thông tin nhanh chóng cho đối tượng của dashboard.
6. Thêm tính tương tác để khuyến khích khám phá (Add interactivity to encourage exploration)
Sức mạnh của dashboard nằm ở khả năng của tác giả trong việc sắp xếp các chế độ xem cụ thể để phân tích song song (side-by-side analysis). Các bộ lọc (filters) tăng cường phân tích đó và thu hút đối tượng của bạn. Ví dụ, bạn có thể để một chế độ xem – chế độ xem quan trọng nhất của bạn – hoạt động như một bộ lọc cho các chế độ xem khác trong dashboard. Để làm điều này, chọn Use as Filter (Sử dụng làm Bộ lọc) từ menu tắt (shortcut menu) của chế độ xem.
Hình ảnh: (Có hình ảnh hiển thị dashboard “On-Time Shipment Trends” với biểu đồ vùng (area chart) được sử dụng làm bộ lọc, khi nhấp vào biểu đồ vùng, biểu đồ cột bên dưới lọc dữ liệu chỉ hiển thị “Shipped Early”)
Dashboard này sử dụng biểu đồ vùng (area chart) làm bộ lọc. Khi bạn nhấp vào biểu đồ vùng, biểu đồ cột (bar chart) bên dưới sẽ lọc để chỉ hiển thị dữ liệu được phân loại là “Shipped Early” (Giao hàng Sớm), cho phép đối tượng đi sâu vào dữ liệu phù hợp với họ.
Bạn cũng có thể hiển thị các thẻ bộ lọc (filter cards) cho các loại dữ liệu khác nhau. Ví dụ, hiển thị bộ lọc dưới dạng hộp kiểm đa lựa chọn (multi-select checkboxes), nút radio lựa chọn đơn (single select radio buttons), danh sách thả xuống (drop-down lists), v.v. Bạn có thể bao gồm một hộp tìm kiếm (search box) và chỉnh sửa tiêu đề của bộ lọc để cung cấp hướng dẫn rõ ràng cho người xem về cách tương tác với dữ liệu.
Highlight Actions (Hành động Tô sáng) là một tính năng mạnh mẽ khác mà bạn có thể tận dụng, nơi lựa chọn trong một chế độ xem sẽ tô sáng dữ liệu liên quan trong các chế độ xem khác. Đối với các kịch bản nâng cao hơn, bạn có thể sử dụng set actions (hành động tập hợp) hoặc parameter actions (hành động tham số) để thêm các cấp độ tương tác sâu hơn.
Hình ảnh: (Có hình ảnh hiển thị một hình ảnh hóa sử dụng Highlight Actions, với bộ lọc ký tự đại diện (wildcard filter) tìm kiếm “pubic” và tô sáng các danh mục trường đại học như “public affairs” và “public health”)
Hình ảnh hóa này sử dụng Highlight Actions để tăng tính tương tác. Việc tìm kiếm “pubic” trong bộ lọc ký tự đại diện (wildcard filter) sẽ tô sáng các danh mục trường đại học – trong trường hợp này là “public affairs” (các vấn đề công) và “public health” (sức khỏe cộng đồng).
7. Định dạng từ lớn đến nhỏ (Format from largest to smallest)
Khi bạn thay đổi giao diện và cảm nhận (look and feel) của công việc, hãy sử dụng quy trình làm việc “từ lớn đến nhỏ” (largest to smallest). Điều này sẽ giúp bạn làm việc nhanh chóng và tránh vô tình ghi đè lên các thay đổi của mình.
Từ góc độ định dạng (formatting), hệ thống phân cấp (hierarchy) của một dashboard trông như thế này:
- Chủ đề (Theme)
- Sổ làm việc (Workbook)
- Bảng tính (Worksheet)
Bắt đầu bằng cách xác nhận rằng bạn đang sử dụng chủ đề (theme) phù hợp (chủ đề mới nhất và tốt nhất của Tableau luôn được gọi là Default). Chọn một chủ đề bằng cách vào Format > Workbook Theme (Định dạng > Chủ đề Sổ làm việc).
Bước tiếp theo là định dạng ở cấp độ sổ làm việc (workbook level). Tại đây, bạn có thể thay đổi phông chữ (fonts), tiêu đề (titles), và đường kẻ (lines) trên toàn bộ sổ làm việc của bạn.
Tạo sự nhất quán với định dạng. Chọn Format > Workbook trong Tableau để điều chỉnh định dạng cho toàn bộ sổ làm việc của bạn.
Cuối cùng, chuyển sang cấp độ bảng tính (worksheet level). Ví dụ, bạn có thể muốn xóa tất cả các đường viền (borders) trong một bảng văn bản (text table) hoặc thêm tô bóng (shading) cho mỗi cột xen kẽ trong một chế độ xem. Hãy để bước này cuối cùng vì khi bạn thực hiện các thay đổi định dạng ở cấp độ này, chúng chỉ áp dụng cho chế độ xem bạn đang làm việc.
Để biết mẹo về cách nhanh chóng làm mới giao diện dashboard của bạn, bao gồm cách sử dụng phông chữ (custom fonts) và màu sắc tùy chỉnh (custom colors) của riêng bạn, hãy xem Rebrand a Dashboard (Đổi thương hiệu Dashboard) trong Trợ giúp Trực tuyến (Online Help).
Tinh chỉnh Dashboard của Bạn (Refining Your Dashboard)
8. Tận dụng tooltips, câu chuyện trong câu chuyện của bạn (Leverage tooltips, the story within your story)
Khi bạn đã hoàn thành công việc thiết kế chính, hãy xem xét các tooltips (công cụ gợi ý) của bạn. Tooltips là một cơ hội tuyệt vời để củng cố câu chuyện bạn đang cố gắng kể qua dashboard của mình. Chúng cũng thêm ngữ cảnh hữu ích (helpful context) cho chế độ xem của bạn. Tableau tự động điền tooltips của một chế độ xem, nhưng bạn có thể dễ dàng tùy chỉnh chúng bằng cách nhấp vào Worksheet > Tooltip (Bảng tính > Tooltip).
Cũng giống như bạn muốn đặt chế độ xem quan trọng nhất ở góc trên bên trái của dashboard, bạn muốn các yếu tố quan trọng nhất của tooltip của bạn ở phía trên cùng.
Ví dụ, giả sử chúng ta đang xem một hình ảnh hóa (visualization) hiển thị du lịch quốc tế theo khu vực (region) và quốc gia (country).
Hình ảnh: (Có hình ảnh hiển thị tooltip với các yếu tố quan trọng được nhấn mạnh: quốc gia, số tiền du lịch nội địa và quốc tế, và GDP của quốc gia đó)
Khi được sửa đổi, tooltip này nhấn mạnh các yếu tố quan trọng nhất – quốc gia, số tiền du lịch nội địa (inbound) và quốc tế (outbound), và GDP của quốc gia.
Bạn cũng có thể sử dụng tính năng Viz in Tooltip (Hình ảnh hóa trong Tooltip) để tăng cường dashboard và câu chuyện của bạn với dữ liệu liên quan mà không làm tăng thêm sự lộn xộn (clutter). Với Viz in Tooltip, hãy đặt các hình ảnh hóa do bạn thiết kế vào tooltips, hiển thị chúng khi di chuột (hover) hoặc chọn các dấu (marks). Dữ liệu trong hình ảnh hóa được tự động lọc theo dấu bạn di chuột hoặc chọn, mang lại cho bạn và người dùng của bạn các chế độ xem chính xác về dữ liệu liên quan. Như mọi khi, hãy đảm bảo rằng hình ảnh hóa đang nâng cao (enhancing), không làm mất tập trung (distracting) nội dung của dashboard. Khi nghi ngờ, hãy giữ phần còn lại của dashboard đơn giản và thông báo cho người dùng rằng họ sẽ nhận được thêm ngữ cảnh trong tooltip.
Hình ảnh: (Có hình ảnh hiển thị dashboard sử dụng tính năng Viz in Tooltip, khi người dùng di chuột qua một dấu trên bản đồ, tooltip hiển thị dự báo doanh số trong mỗi phân khúc cho tiểu bang đó)
Dashboard này tận dụng tính năng Viz in Tooltip. Khi người dùng di chuột qua một dấu trên bản đồ, tooltip hiển thị dự báo doanh số (sales forecasts) trong mỗi phân khúc (segment) cho tiểu bang cụ thể đó. Điều này thêm ngữ cảnh mà không làm dashboard trở nên đông đúc (crowding).
9. Loại bỏ sự lộn xộn (Eliminate clutter)
Hãy lùi lại một bước và xem xét dashboard của bạn từ góc nhìn của một người chưa từng thấy nó. Mỗi yếu tố nên có một mục đích. Nếu một tiêu đề (title), chú thích (legend), hoặc nhãn trục (axis label) không cần thiết, hãy cân nhắc loại bỏ nó.
Nếu dashboard của bạn cần thêm khoảng trắng (white space), hãy cân nhắc một bố cục nổi (floating layout). Nếu bạn chọn cách này, hãy cho dashboard của bạn một kích thước cố định cụ thể (specific, fixed size) để các mục bạn đặt nổi (floated) không di chuyển nếu kích thước cửa sổ (window size) thay đổi.
Hình ảnh: (Có hình ảnh hiển thị dashboard “Complaints by Reason” với thiết kế đơn giản, sạch sẽ, không có sự lộn xộn, giúp dễ dàng tìm thấy các thông tin chi tiết ẩn)
Dashboard này là một ví dụ tốt về thiết kế đơn giản, sạch sẽ. Khi bạn loại bỏ sự lộn xộn và đơn giản hóa màu sắc cùng bố cục, việc tìm kiếm các thông tin chi tiết ẩn (hidden insights) trở nên dễ dàng hơn nhiều vì bạn không phải cố gắng phân loại qua tất cả các yếu tố riêng lẻ.
Việc đơn giản hóa thiết kế dashboard thường là một quá trình lặp lại (iterative process), vì vậy hãy tiếp tục quay lại các dashboard hiện có với góc nhìn mới mẻ. Để bắt đầu, hãy xem dashboard mới nhất bạn đã tạo: nó có quá nhiều thứ không? Có điều gì bạn có thể loại bỏ hoặc sắp xếp lại để tăng sự rõ ràng không?
10. Kiểm tra dashboard của bạn về khả năng sử dụng (Test your dashboard for usability)
Một yếu tố quan trọng của thiết kế dashboard là kiểm tra người dùng (user testing). Sau khi bạn xây dựng một nguyên mẫu (prototype), hãy hỏi đối tượng của bạn xem họ đang sử dụng dashboard như thế nào và liệu nó có giúp họ trả lời các câu hỏi cấp bách của họ không. Họ có tạo phiên bản dashboard của riêng họ không? Họ có đi sâu vào một số chế độ xem và bỏ qua các chế độ xem khác không? Sử dụng thông tin này để điều chỉnh dashboard hiện tại hoặc phát triển các dashboard mới.
Như với bất kỳ dự án thành công nào, kiểm tra tốt là chìa khóa. Việc tìm hiểu cách dashboard của bạn được đón nhận sẽ giúp định hướng các thiết kế trong tương lai và ảnh hưởng đến cách dữ liệu được tận dụng trong tổ chức của bạn.
Về Tableau
Tableau giúp mọi người biến dữ liệu thành những hiểu biết có thể hành động (actionable insights) tạo ra tác động. Kết nối dễ dàng với dữ liệu được lưu trữ ở bất kỳ đâu, dưới bất kỳ định dạng nào. Nhanh chóng thực hiện các phân tích tức thì (ad-hoc analyses) để phát hiện các cơ hội ẩn. Kéo và thả (drag and drop) để tạo các dashboard tương tác với phân tích hình ảnh nâng cao (advanced visual analytics). Sau đó, chia sẻ trên toàn tổ chức của bạn và trao quyền cho đồng đội khám phá góc nhìn của họ về dữ liệu. Từ các doanh nghiệp toàn cầu đến các công ty khởi nghiệp giai đoạn đầu (early-stage startups) và doanh nghiệp nhỏ, mọi người ở khắp mọi nơi sử dụng nền tảng phân tích (analytics platform) của Tableau để nhìn và hiểu dữ liệu của họ.
Tài nguyên Bổ sung (Additional Resources)
- Demo Sản phẩm (Product Demo)
- Đào tạo & Hướng dẫn (Training & Tutorials)
- Cộng đồng & Hỗ trợ (Community & Support)
- Câu chuyện Khách hàng (Customer Stories)
- Giải pháp (Solutions)
