Quote from bsdinsight on 8 May 2025, 21:11

Tài liệu “Blockchain beyond the hype: What is the strategic business value?” từ McKinsey & Company, xuất bản vào tháng 6 năm 2018, phân tích giá trị chiến lược của công nghệ blockchain cho các doanh nghiệp, vượt qua những lời thổi phồng xung quanh nó. Dưới đây là tóm tắt nội dung chính:

1. Tổng quan về Blockchain và sự quan tâm: Tài liệu bắt đầu bằng việc nhấn mạnh sự chú ý lớn dành cho blockchain, đặc biệt qua Bitcoin, với giá trị thị trường tăng vọt vào năm 2017. Blockchain được thảo luận tại các diễn đàn lớn như Davos, và nhiều chính phủ, doanh nghiệp đã đầu tư đáng kể (ví dụ: 1 tỷ USD vào startup blockchain, 5 tỷ USD qua ICO, IBM đầu tư 200 triệu USD vào blockchain và IoT).
2. Blockchain là gì?: Blockchain là một sổ cái phân tán (distributed ledger) lưu trữ dữ liệu trên mạng máy tính, đảm bảo không có điểm thất bại duy nhất. Mỗi giao dịch được mã hóa và thêm vào chuỗi khối (block), sử dụng giao thức đồng thuận để xác thực, ngăn chặn gian lận. Hợp đồng thông minh (smart contracts) tự động hóa các giao dịch khi điều kiện được đáp ứng. Các ưu điểm chính bao gồm phân quyền, bảo mật mã hóa, minh bạch và bất biến.
3. Phân loại ứng dụng Blockchain: Tài liệu chia các trường hợp sử dụng blockchain thành 6 loại, thuộc hai chức năng chính:
   1. Lưu trữ thông tin tĩnh (Record Keeping): Bao gồm sổ đăng ký tĩnh (static registry), danh tính (identity), hợp đồng thông minh (smart contracts).
   2. Giao dịch (Transacting): Bao gồm sổ đăng ký động (dynamic registry), thanh toán (payments), và các giao dịch khác (other transactions). Ví dụ: theo dõi nguồn gốc thực phẩm, quản lý danh tính, tự động hóa thanh toán bảo hiểm.
4. Ba hiểu biết chiến lược chính:
   1. Blockchain không cần phải loại bỏ trung gian để tạo giá trị: Các ứng dụng blockchain được cấp phép (permissioned) có thể giảm chi phí giao dịch, tăng tính minh bạch và kiểm soát gian lận, phù hợp với các tổ chức hiện tại.
   2. Giá trị ngắn hạn chủ yếu là giảm chi phí: Khoảng 70% giá trị blockchain trong ngắn hạn đến từ giảm chi phí (ví dụ: loại bỏ trung gian, đơn giản hóa lưu trữ hồ sơ). Trong dài hạn, blockchain có thể tạo ra các mô hình kinh doanh mới (như danh tính số phân tán).
   3. Khả thi quy mô lớn cần 3-5 năm: Do thiếu tiêu chuẩn chung, công nghệ chưa trưởng thành, và khó khăn trong hợp tác (coopetition paradox), blockchain cần thời gian để đạt quy mô lớn.
5. Các ngành hưởng lợi lớn:
   1. Dịch vụ tài chính: Giảm chi phí trong thanh toán xuyên biên giới, tài chính thương mại, thanh toán sau giao dịch.
   2. Chính phủ: Tiết kiệm chi phí quản lý hồ sơ (như giấy khai sinh, thuế), tăng bảo mật dữ liệu.
   3. Y tế: Tăng hiệu quả quản lý hồ sơ y tế, hỗ trợ nghiên cứu y học qua dữ liệu ẩn danh.
6. Chiến lược áp dụng Blockchain:
   1. Xác định giá trị (Where to compete): Doanh nghiệp cần đánh giá các trường hợp sử dụng cụ thể, tập trung vào các điểm đau (pain points) thực sự, đảm bảo khả thi và giá trị đủ lớn.
   2. Tối ưu hóa chiến lược (How to compete): Tùy vào vị thế thị trường và rào cản quy định/tiêu chuẩn, doanh nghiệp có thể chọn một trong bốn chiến lược:
      • Lãnh đạo (Leaders): Các công ty thống trị thị trường nên đầu tư ngay để thiết lập tiêu chuẩn (ví dụ: Change Healthcare với blockchain xử lý yêu cầu bảo hiểm).
      • Tập hợp (Conveners): Các công ty lớn nhưng cần hợp tác nên dẫn dắt các liên minh (ví dụ: Toyota với Blockchain Mobility Consortium).
      • Người theo sau (Followers): Các công ty nhỏ nên theo dõi và tham gia sớm vào các liên minh để tránh bị loại.
      • Tấn công (Attackers): Các công ty mới hoặc không có thị phần nên tìm mô hình kinh doanh đột phá (ví dụ: PowerLedger với thị trường năng lượng tái tạo ngang hàng).
7. Thách thức và triển vọng:
   1. Tiêu chuẩn và quy định: Cần tiêu chuẩn chung và sự chấp thuận pháp lý để mở rộng quy mô.
   2. Công nghệ: Blockchain vẫn chưa trưởng thành, cần cải thiện tốc độ, hiệu quả năng lượng, và tích hợp với các công nghệ khác như IoT.
   3. Hệ sinh thái: Cần giải quyết nghịch lý “hợp tác-cạnh tranh” để đạt được quy mô mạng lưới.
   4. Tài sản số hóa: Các tài sản kỹ thuật số (như cổ phiếu) dễ áp dụng blockchain hơn so với tài sản vật lý (như hàng hóa), vốn cần công nghệ bổ trợ.
8. Kết luận: Blockchain có giá trị chiến lược rõ ràng, đặc biệt trong việc giảm chi phí và tạo mô hình kinh doanh mới. Các công ty thống trị thị trường nên hành động ngay để thiết lập giải pháp blockchain của mình, trong khi các công ty khác cần đánh giá cẩn thận và tham gia các liên minh phù hợp.

Tài liệu nhấn mạnh cách tiếp cận thực tế, hoài nghi (pragmatic skepticism) để đánh giá tiềm năng blockchain, giúp doanh nghiệp xác định cơ hội và chiến lược phù hợp với vị thế thị trường của mình.

1. Tổng quan về Blockchain và sự quan tâm: Tài liệu bắt đầu bằng việc nhấn mạnh sự chú ý lớn dành cho blockchain, đặc biệt qua Bitcoin, với giá trị thị trường tăng vọt vào năm 2017. Blockchain được thảo luận tại các diễn đàn lớn như Davos, và nhiều chính phủ, doanh nghiệp đã đầu tư đáng kể (ví dụ: 1 tỷ USD vào startup blockchain, 5 tỷ USD qua ICO, IBM đầu tư 200 triệu USD vào blockchain và IoT).
2. Blockchain là gì?: Blockchain là một sổ cái phân tán (distributed ledger) lưu trữ dữ liệu trên mạng máy tính, đảm bảo không có điểm thất bại duy nhất. Mỗi giao dịch được mã hóa và thêm vào chuỗi khối (block), sử dụng giao thức đồng thuận để xác thực, ngăn chặn gian lận. Hợp đồng thông minh (smart contracts) tự động hóa các giao dịch khi điều kiện được đáp ứng. Các ưu điểm chính bao gồm phân quyền, bảo mật mã hóa, minh bạch và bất biến.
3. Phân loại ứng dụng Blockchain: Tài liệu chia các trường hợp sử dụng blockchain thành 6 loại, thuộc hai chức năng chính:
   1. Lưu trữ thông tin tĩnh (Record Keeping): Bao gồm sổ đăng ký tĩnh (static registry), danh tính (identity), hợp đồng thông minh (smart contracts).
   2. Giao dịch (Transacting): Bao gồm sổ đăng ký động (dynamic registry), thanh toán (payments), và các giao dịch khác (other transactions). Ví dụ: theo dõi nguồn gốc thực phẩm, quản lý danh tính, tự động hóa thanh toán bảo hiểm.
4. Ba hiểu biết chiến lược chính:
   1. Blockchain không cần phải loại bỏ trung gian để tạo giá trị: Các ứng dụng blockchain được cấp phép (permissioned) có thể giảm chi phí giao dịch, tăng tính minh bạch và kiểm soát gian lận, phù hợp với các tổ chức hiện tại.
   2. Giá trị ngắn hạn chủ yếu là giảm chi phí: Khoảng 70% giá trị blockchain trong ngắn hạn đến từ giảm chi phí (ví dụ: loại bỏ trung gian, đơn giản hóa lưu trữ hồ sơ). Trong dài hạn, blockchain có thể tạo ra các mô hình kinh doanh mới (như danh tính số phân tán).
   3. Khả thi quy mô lớn cần 3-5 năm: Do thiếu tiêu chuẩn chung, công nghệ chưa trưởng thành, và khó khăn trong hợp tác (coopetition paradox), blockchain cần thời gian để đạt quy mô lớn.
5. Các ngành hưởng lợi lớn:
   1. Dịch vụ tài chính: Giảm chi phí trong thanh toán xuyên biên giới, tài chính thương mại, thanh toán sau giao dịch.
   2. Chính phủ: Tiết kiệm chi phí quản lý hồ sơ (như giấy khai sinh, thuế), tăng bảo mật dữ liệu.
   3. Y tế: Tăng hiệu quả quản lý hồ sơ y tế, hỗ trợ nghiên cứu y học qua dữ liệu ẩn danh.
6. Chiến lược áp dụng Blockchain:
   1. Xác định giá trị (Where to compete): Doanh nghiệp cần đánh giá các trường hợp sử dụng cụ thể, tập trung vào các điểm đau (pain points) thực sự, đảm bảo khả thi và giá trị đủ lớn.
   2. Tối ưu hóa chiến lược (How to compete): Tùy vào vị thế thị trường và rào cản quy định/tiêu chuẩn, doanh nghiệp có thể chọn một trong bốn chiến lược:
      • Lãnh đạo (Leaders): Các công ty thống trị thị trường nên đầu tư ngay để thiết lập tiêu chuẩn (ví dụ: Change Healthcare với blockchain xử lý yêu cầu bảo hiểm).
      • Tập hợp (Conveners): Các công ty lớn nhưng cần hợp tác nên dẫn dắt các liên minh (ví dụ: Toyota với Blockchain Mobility Consortium).
      • Người theo sau (Followers): Các công ty nhỏ nên theo dõi và tham gia sớm vào các liên minh để tránh bị loại.
      • Tấn công (Attackers): Các công ty mới hoặc không có thị phần nên tìm mô hình kinh doanh đột phá (ví dụ: PowerLedger với thị trường năng lượng tái tạo ngang hàng).
7. Thách thức và triển vọng:
   1. Tiêu chuẩn và quy định: Cần tiêu chuẩn chung và sự chấp thuận pháp lý để mở rộng quy mô.
   2. Công nghệ: Blockchain vẫn chưa trưởng thành, cần cải thiện tốc độ, hiệu quả năng lượng, và tích hợp với các công nghệ khác như IoT.
   3. Hệ sinh thái: Cần giải quyết nghịch lý “hợp tác-cạnh tranh” để đạt được quy mô mạng lưới.
   4. Tài sản số hóa: Các tài sản kỹ thuật số (như cổ phiếu) dễ áp dụng blockchain hơn so với tài sản vật lý (như hàng hóa), vốn cần công nghệ bổ trợ.
8. Kết luận: Blockchain có giá trị chiến lược rõ ràng, đặc biệt trong việc giảm chi phí và tạo mô hình kinh doanh mới. Các công ty thống trị thị trường nên hành động ngay để thiết lập giải pháp blockchain của mình, trong khi các công ty khác cần đánh giá cẩn thận và tham gia các liên minh phù hợp.