Mô hình tài chính là gì?
Topic này chúng ta thảo luận về mô hình tài chính của doanh nghiệp, dựa theo tài liệu của PM Analytical Empowerment Pty Ltd (bạn có thể tải tài liệu này ở cuối topic này)
Giới thiệu & Tổng quan
1.1. Tổng quan
1.1.1. Khu vực Mô-đun Báo cáo Tài chính
Khu vực Mô-đun Báo cáo Tài chính là một trong tám khu vực mô-đun liên kết với nhau trong một mô hình bảng tính, như minh họa trong sơ đồ dưới đây. Các khu vực mô-đun này có thể được sử dụng để phát triển một “mô hình tài chính toàn diện cho doanh nghiệp”.
Khu vực Mô-đun Báo cáo Tài chính bao gồm ba loại mô-đun, đại diện cho ba báo cáo tài chính chính:
- Báo cáo Kết quả Kinh doanh (Income Statement)
- Bảng Cân đối Kế toán (Balance Sheet)
- Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ (Cash Flow Statement)
Mỗi loại báo cáo tài chính này có mục đích riêng trong việc tóm tắt các khía cạnh khác nhau của tình hình tài chính của một thực thể. Điều quan trọng là phải hiểu rõ mục đích của từng loại mô-đun, các chức năng có thể tích hợp trong chúng để đáp ứng yêu cầu của người dùng mô hình, và cách chúng liên kết với các mô-đun từ các khu vực khác để tạo ra các thành phần cần thiết của một mô hình bảng tính.
1.1.2. Các loại Mô-đun Báo cáo Tài chính
Ba loại mô-đun trong Khu vực Mô-đun Báo cáo Tài chính được định nghĩa như sau:
| Loại Mô-đun | Định nghĩa |
|---|---|
| 1) Báo cáo Kết quả Kinh doanh | – Tóm tắt doanh thu, chi phí và các khoản chi tiêu của một thực thể trong một kỳ kế toán. |
| – Thường được dùng để tính Lợi nhuận Sau thuế (NPAT). | |
| – Còn được gọi là “Báo cáo Kết quả Hoạt động Tài chính” hoặc “Báo cáo Lãi Lỗ”. | |
| 2) Bảng Cân đối Kế toán | – Hiển thị tình trạng tài sản, nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của một thực thể tại một thời điểm cụ thể. |
| – Cung cấp bức tranh tổng quan về tình hình tài chính, bao gồm kết quả tích lũy từ các báo cáo khác. | |
| – Còn được gọi là “Báo cáo Tình hình Tài chính”. | |
| 3) Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ | – Hiển thị cách các thay đổi trong tài khoản Báo cáo Kết quả Kinh doanh và Bảng Cân đối ảnh hưởng đến tiền và tương đương tiền trong một kỳ kế toán. |
| – Phân tích theo các hoạt động vận hành, đầu tư và tài trợ. | |
| – Còn được gọi là “Báo cáo Dòng tiền”. |
Các mô-đun này có thể được xây dựng độc lập hoặc liên kết với nhau để thiết lập mối quan hệ – ví dụ, liên kết dữ liệu từ các mô-đun Hoạt động, Vốn Lưu động và Tài sản, sau đó kết nối với nhau để phân tích báo cáo tài chính trực tiếp.
1.1.3. Vị trí Mô-đun Báo cáo Tài chính
Khu vực Mô-đun Báo cáo Tài chính là một phần không thể thiếu trong quá trình mô hình hóa bảng tính, tập hợp dữ liệu từ nhiều khu vực mô-đun khác để phân tích tình hình tài chính của một thực thể. Ví dụ:
- Báo cáo Kết quả Kinh doanh cho thấy lợi nhuận hoặc lỗ, lấy thông tin từ các mô-đun Doanh thu, Giá vốn Hàng bán, Chi phí Hoạt động, Tài sản Hữu hình, Tài sản Vô hình, Vốn Chủ sở hữu Thường, Nợ và Thuế.
- Thông tin từ mỗi loại mô-đun báo cáo tài chính có thể được sử dụng bởi các mô-đun khác – ví dụ, Lợi nhuận Sau thuế (NPAT) có thể được dùng trong mô-đun Vốn Chủ sở hữu Thường để xác định cổ tức công bố trong mỗi kỳ.
Sơ đồ dưới đây minh họa các loại mô-đun trong một “mô hình tài chính toàn diện cho doanh nghiệp”, được tổ chức theo khu vực mô-đun với mã màu, đồng thời làm nổi bật Khu vực Mô-đun Báo cáo Tài chính và các liên kết tiềm năng với các mô-đun khác.
1.2. Tổng quan về Mô hình hóa Báo cáo Tài chính
Mô hình hóa các thành phần báo cáo tài chính là một lĩnh vực độc đáo trong mô hình hóa bảng tính, đòi hỏi việc liên kết hệ thống thông tin từ hầu hết các khu vực mô-đun khác. Phần này cung cấp:
- Tổng quan về các khái niệm cần hiểu để thực hiện mô hình hóa báo cáo tài chính.
- Giải thích về mối liên kết giữa ba báo cáo tài chính để duy trì mối quan hệ giữa chúng.
- Hiểu biết chung về cách thông tin được liên kết chính xác và hợp lý vào từng báo cáo tài chính.
Nếu được thực hiện theo các nguyên tắc trong tài liệu này, cùng với việc sử dụng kiểm tra lỗi đúng cách, việc mô hình hóa báo cáo tài chính sẽ trở thành phần dễ nhất trong quá trình phát triển mô hình bảng tính.
1.2.1. Mối liên kết giữa các Báo cáo Tài chính
Một trong những nguyên nhân phổ biến gây nhầm lẫn khi mô hình hóa báo cáo tài chính là sự hiểu sai về mối liên kết giữa ba báo cáo tài chính. Khi áp dụng phương pháp phát triển bảng tính theo mô-đun, chỉ cần hai liên kết giữa ba mô-đun báo cáo tài chính:
- Lợi nhuận Sau thuế (NPAT) từ Báo cáo Kết quả Kinh doanh liên kết vào phần Vốn Chủ sở hữu của Bảng Cân đối Kế toán, cộng vào Lợi nhuận Giữ lại.
- Thay đổi Tiền mặt Nắm giữ từ Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ liên kết vào phần Tài sản Lưu động của Bảng Cân đối Kế toán, cộng vào Tiền mặt.
Tất cả các liên kết khác vào từng mô-đun báo cáo tài chính nên được lấy từ các mô-đun tiền nhiệm tương ứng.
Hai liên kết này được minh họa trong sơ đồ tác động báo cáo tài chính dưới đây, sử dụng ví dụ đơn giản về tác động trực tiếp của mô-đun Doanh thu:
- Thay đổi Tổng Vốn Chủ sở hữu (do thay đổi Lợi nhuận Giữ lại từ NPAT) được bù đắp bằng thay đổi Tổng Tài sản (do thay đổi Tiền mặt từ Thay đổi Tiền mặt Nắm giữ). Nếu mối quan hệ này được duy trì và các liên kết từ mỗi mô-đun tiền nhiệm là chính xác, Bảng Cân đối Kế toán sẽ không bao giờ mất cân đối – tức là Tổng Vốn Chủ sở hữu luôn bằng Tài sản Ròng.
Nguyên tắc này vẫn áp dụng bất kể số lượng mô-đun tiền nhiệm hay mức độ tùy chỉnh của báo cáo tài chính.
1.2.2. Tác động lên Báo cáo Tài chính
Hiểu cách thông tin từ các mô-đun tiền nhiệm tác động lên ba báo cáo tài chính là chìa khóa để phát triển báo cáo tài chính liên kết trực tiếp. Có năm cách thông tin có thể tác động lên báo cáo tài chính:
| Loại Tác động | Mô tả | Ví dụ |
|---|---|---|
| Báo cáo Kết quả Kinh doanh & Bảng Cân đối Kế toán | – Doanh thu hoặc chi phí được ghi nhận trên Báo cáo Kết quả Kinh doanh, dẫn đến tạo tài sản hoặc nợ trên Bảng Cân đối Kế toán. | – Quyền lợi nhân viên được ghi nhận trên Báo cáo Kết quả Kinh doanh nhưng chưa thanh toán, tạo khoản dự phòng trên Bảng Cân đối Kế toán. |
| Báo cáo Kết quả Kinh doanh & Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ | – Doanh thu hoặc chi phí được ghi nhận trên Báo cáo Kết quả Kinh doanh và nhận/thanh toán bằng tiền mặt trong cùng kỳ. | – Doanh thu kiếm được và nhận bằng tiền mặt trong kỳ được ghi nhận trên cả hai báo cáo. |
| Bảng Cân đối Kế toán & Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ | – Thay đổi tiền mặt dẫn đến thay đổi tài sản, nợ hoặc vốn chủ sở hữu trên Bảng Cân đối Kế toán. | – Nhận tiền từ doanh thu kỳ trước làm giảm Khoản phải thu trên Bảng Cân đối Kế toán. |
| Chỉ Bảng Cân đối Kế toán | – Thay đổi tài sản, nợ hoặc vốn chủ sở hữu được bù đắp bởi thay đổi khác trên Bảng Cân đối Kế toán. | – Tài sản được định giá lại, bù đắp bằng thay đổi trong Dự trữ Định giá Tài sản. |
| Tất cả Báo cáo Tài chính | – Doanh thu/chi phí trên Báo cáo Kết quả Kinh doanh, thay đổi tiền mặt trên Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ và tạo tài sản/nợ/vốn trên Bảng Cân đối Kế toán. | – Chi tiêu vốn mua tài sản, sau đó khấu hao, ảnh hưởng đến cả ba báo cáo. |
Tác động lên Báo cáo Kết quả Kinh doanh & Bảng Cân đối Kế toán
Ví dụ: Quyền lợi nhân viên 100 triệu USD được ghi nhận trên Báo cáo Kết quả Kinh doanh nhưng chưa thanh toán, tạo khoản dự phòng “Dự phòng Quyền lợi Nhân viên” trên Bảng Cân đối Kế toán.
Tác động lên Báo cáo Kết quả Kinh doanh & Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ
Ví dụ: Doanh thu 1.000 triệu USD kiếm được và nhận bằng tiền mặt trong kỳ, được ghi nhận trên cả Báo cáo Kết quả Kinh doanh và Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ.
Tác động lên Bảng Cân đối Kế toán & Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ
Ví dụ: Nhận 100 triệu USD tiền mặt từ doanh thu kỳ trước, giảm Khoản phải thu trên Bảng Cân đối Kế toán và ghi nhận dòng tiền vào trên Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ.
Tác động Chỉ lên Bảng Cân đối Kế toán
Ví dụ: Máy móc được định giá giảm 100 triệu USD, bù đắp bằng giảm Dự trữ Định giá Tài sản trên Bảng Cân đối Kế toán.
Tác động lên Tất cả Báo cáo Tài chính
Ví dụ: Chi tiêu vốn 100 triệu USD mua “Đường ống”, khấu hao 5%, ảnh hưởng đến Báo cáo Lưu chuyển Tiền tệ (dòng tiền đầu tư), Báo cáo Kết quả Kinh doanh (chi phí khấu hao) và Bảng Cân đối Kế toán (giá trị tài sản).
1.2.3. Tiêu chuẩn Kế toán
Các quy ước và phương pháp mô hình hóa tài chính trong tài liệu này dựa trên các tiêu chuẩn kế toán được chấp nhận chung, không phụ thuộc vào khu vực pháp lý cụ thể. Có thể cần điều chỉnh tùy thuộc vào tình huống cụ thể của thực thể (loại hình, cơ cấu sở hữu, khu vực hoạt động, v.v.).
Khuyến nghị: Sử dụng tài liệu này như một tài liệu giới thiệu lý thuyết và tham khảo ý kiến chuyên gia kế toán/tài chính khi cần.
1.2.4. Bố cục Báo cáo Tài chính
Nội dung và bố cục báo cáo tài chính trong tài liệu này dựa trên tiêu chuẩn chung, không phụ thuộc khu vực pháp lý. Có thể cần điều chỉnh tùy theo nhu cầu của người dùng và nhà phát triển mô hình.
- You need to login to have access to uploads.
