Giải thích ROIC và WACC: Hiểu cách công ty tạo giá trị kinh tế
ROIC và WACC là gì?
ROIC (Return on Invested Capital – Lợi nhuận trên Vốn Đầu tư) và WACC (Weighted Average Cost of Capital – Chi phí Vốn Trung bình Gia quyền) là hai chỉ số quan trọng giúp đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của một công ty và khả năng tạo ra giá trị kinh tế.
- ROIC đo lường mức độ hiệu quả mà công ty sử dụng vốn đầu tư (bao gồm vốn chủ sở hữu và vốn vay) để tạo ra lợi nhuận. Công thức đơn giản là:
ROIC = Lợi nhuận hoạt động sau thuế (NOPAT) ÷ Vốn đầu tư.
Ví dụ, nếu một công ty có NOPAT là 150 triệu đồng và vốn đầu tư là 1.000 triệu đồng, thì ROIC = 15%. - WACC là mức chi phí trung bình mà công ty phải trả cho nhà đầu tư (cả cổ đông và chủ nợ) dựa trên cấu trúc vốn của mình. Công thức là:
WACC = (Chi phí vốn chủ sở hữu × Tỷ trọng vốn chủ sở hữu) + (Chi phí nợ × Tỷ trọng nợ × (1 – Thuế suất)).
Ví dụ, nếu chi phí vốn chủ sở hữu là 13,6%, chiếm 64% vốn, và chi phí nợ sau thuế là 4,8%, chiếm 36%, thì WACC = (13,6% × 0.64) + (4,8% × 0.36) = 10,5%.
Khi ROIC > WACC có ý nghĩa gì?
Khi ROIC vượt WACC, điều đó cho thấy công ty đang tạo ra giá trị kinh tế. Nói cách khác, công ty kiếm được lợi nhuận cao hơn mức kỳ vọng của nhà đầu tư dựa trên rủi ro mà họ chấp nhận. Đây là dấu hiệu tích cực, chứng tỏ công ty sử dụng vốn hiệu quả và mang lại lợi ích cho cổ đông.
Ví dụ thực tế trong các ngành nghề
Hãy cùng xem cách ROIC và WACC áp dụng trong các ngành mà công ty bạn phục vụ (bán lẻ, bất động sản, trang sức, nông nghiệp, kinh doanh xe, xây dựng):
1. Ngành bán lẻ
- Một chuỗi siêu thị đầu tư 500 triệu đồng vào hàng hóa và cơ sở hạ tầng. Sau thuế, lợi nhuận hoạt động (NOPAT) là 75 triệu đồng, cho ROIC = 15%. Nếu WACC là 10%, vì ROIC > WACC, siêu thị đang tạo giá trị bằng cách tối ưu hóa doanh thu từ vốn đầu tư.
- Ứng dụng phần mềm: Phần mềm quản lý kho và bán hàng giúp tối ưu hóa tồn kho, tăng ROIC.
2. Ngành bất động sản
- Một công ty đầu tư 2.000 triệu đồng vào dự án căn hộ, tạo ra NOPAT 300 triệu đồng (ROIC = 15%). Với WACC là 12%, ROIC > WACC cho thấy dự án sinh lời vượt kỳ vọng nhờ vị trí tốt.
- Ứng dụng phần mềm: Phần mềm quản lý dự án bất động sản giúp theo dõi chi phí và tiến độ, nâng cao hiệu quả vốn.
3. Ngành trang sức
- Một cửa hàng trang sức đầu tư 200 triệu đồng vào nguyên liệu và thiết kế, đạt NOPAT 40 triệu đồng (ROIC = 20%). Nếu WACC là 15%, ROIC > WACC nhờ thương hiệu mạnh.
- Ứng dụng phần mềm: Phần mềm quản lý chuỗi cung ứng giúp giảm chi phí, tăng ROIC.
4. Ngành nông nghiệp
- Một trang trại đầu tư 300 triệu đồng vào đất và máy móc, thu về NOPAT 45 triệu đồng (ROIC = 15%). Với WACC 10%, trang trại đang tạo giá trị nhờ năng suất cao.
- Ứng dụng phần mềm: Phần mềm quản lý nông nghiệp tối ưu hóa tưới tiêu và thu hoạch.
5. Ngành kinh doanh xe
- Một đại lý xe đầu tư 1.000 triệu đồng vào xe tồn kho, đạt NOPAT 150 triệu đồng (ROIC = 15%). Với WACC 11%, đại lý tạo giá trị nhờ chiến lược bán hàng tốt.
- Ứng dụng phần mềm: Phần mềm CRM giúp quản lý khách hàng, tăng doanh số và ROIC.
6. Ngành xây dựng
- Một công ty xây dựng đầu tư 800 triệu đồng vào dự án, đạt NOPAT 120 triệu đồng (ROIC = 15%). Với WACC 9%, dự án sinh lời vượt kỳ vọng nhờ quản lý chi phí hiệu quả.
- Ứng dụng phần mềm: Phần mềm quản lý dự án xây dựng giảm lãng phí, nâng cao ROIC.
Làm sao để cải thiện ROIC và WACC?
- Tăng ROIC: Tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí, hoặc tăng doanh thu qua đổi mới sản phẩm/dịch vụ.
- Giảm WACC: Đàm phán lãi suất nợ thấp hơn hoặc tối ưu hóa cấu trúc vốn (tăng vốn chủ sở hữu nếu chi phí nợ cao).
Kết luận
ROIC > WACC là tín hiệu mạnh mẽ rằng công ty đang tạo giá trị kinh tế. Trong doanh nghiệp, việc áp dụng phần mềm quản lý không chỉ giúp theo dõi hiệu quả vốn mà còn nâng cao ROIC, từ đó vượt WACC và mang lại lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp.
